Kalium is een elektrolytisch mineraal dat in het lichaam aanwezig is, en bijna 98% ervan bevindt zich in de cellen. Kleine veranderingen in het kaliumgehalte buiten de cellen kunnen ernstige gevolgen hebben voor spieren, hart en zenuwen.

Kalium is belangrijk voor het in stand houden van verschillende lichaamsfuncties. Spieren hebben het nodig om samen te trekken en de hartspier heeft kalium nodig om goed te kloppen en de bloeddruk te regelen.

Het belangrijkste orgaan dat de kaliumbalans regelt en het via de urine verwijdert, is de nier, en wanneer iemand een kaliumtekort heeft, omdat de celprocessen verstoord zijn, voelt hij zich steeds zwakker.

Kaliumtekort, d.w.z. wanneer de niveaus van dit mineraal laag zijn, wordt hypokaliëmie genoemd, en mensen die lijden aan eetstoornissen zoals boulimie, anorexia nervosa, alcoholisten, AIDS-patiënten of die bariatrische chirurgie hebben ondergaan, hebben een hogere incidentie dan anderen om aan hypokaliëmie te lijden.

De normale kaliumspiegel bij een persoon is 3,6-5,0 mEq/L. De maat mEq/L staat voor milli-equivalenten per liter bloed en is een eenheidsmaat die gebruikt wordt om het niveau van dit mineraal te beoordelen. Een lage kaliumspiegel wordt beschouwd als een niveau onder 3,6mEq/L.

Waarom is kalium zo belangrijk?

Kalium is een mineraal en een essentiële elektrolyt. Elektrolyten helpen de nodige elektrische signalen naar de cellen te sturen en helpen zo de werking van spieren, zenuwen, bloeddruk en hydratatie te regelen. Ze helpen beschadigd weefsel te herstellen en kalium is ook betrokken bij het vermogen van het hart om te kloppen en bloed door het lichaam te pompen, en helpt bij de regeling vanbloeddruk en zijn verantwoordelijk voor de goede werking van je zenuwen en spieren.

Volgens bronnen van de Oregon State University "kan een relatief kaliumtekort in de moderne voeding een rol spelen in de pathologie van sommige klinische ziekten", zoals osteoporose, beroerte en nierstenen.

Symptomen van kaliumtekort worden meestal ontdekt door bloedonderzoek dat wordt uitgevoerd om een andere reden, zoals bijvoorbeeld een ziekte. Als u in goede gezondheid verkeert, ervaart u meestal niet de symptomen van hypokaliëmie, en het komt zelden voor dat een laag kaliumgehalte bij mensen individuele symptomen veroorzaakt.

Symptomen van kaliumtekort

Volgens bronnen van de US National Library of Medicine en de MedlinePlus een kleine daling van de kaliumspiegel veroorzaakt meestal geen symptomen of ze kunnen subtiel zijn, zoals:

• Gevoel van hartslag uit ritme;
• Spierzwakte of spasmen;
• Vermoeidheid;
• Tintelingen of gevoelloosheid;
• Spierschade.

Een grote daling van het kaliumgehalte kan leiden tot abnormale hartritmes, vooral bij mensen die al aan een hartziekte lijden, en kan er zelfs toe leiden dat het hart stopt.

Oorzaken van kaliumtekort

Hypokaliëmie of kaliumtekort komt voor bij maximaal 21% van de ziekenhuispatiënten en bij ongeveer 2% tot 3% van de poliklinische patiënten.

Diureticagebruik en gastro-intestinale verliezen zoals chronisch laxeermiddelenmisbruik zijn veel voorkomende oorzaken van hypokaliëmie. Ziekten en andere medicijnen kunnen ook de kaliumspiegel verlagen, zoals:

1. verlies via darm en maag

• Klysma's of overmatig gebruik van laxeermiddelen;
• Na een ileostomie operatie;
• Diarree;
• Overgeven.

2. verminderde voedselinname of ondervoeding

• Anorexia;
• Boulimia;
• Bariatrische chirurgie;
• Alcoholisme.

3. nierverliezen

Bepaalde nieraandoeningen zoals renale tubulaire acidose, chronisch nierfalen en acute nierinsufficiëntie.

4. leukemie

5. magnesiumtekort

6. Ziekte van Cushing en andere bijnierziekten.

7. effecten van medicatie

• Geneesmiddelen gebruikt voor astma of emfyseem (beta-adrenerge agonisten zoals steroïden, bronchodilatoren of theofylline);
• Aminoglycosiden (soort antibiotica).

8. kaliumverplaatsing

De beweging in en uit de cellen kan de kaliumconcentratie in het bloed doen dalen en dit kan gebeuren door het gebruik van insuline en bepaalde metabolische toestanden zoals alkalose.

Tips om meer kalium binnen te krijgen

Volgens een publicatie in het tijdschrift Harvard Health Publishing van Harvard Medical University, kun je Haal kalium uit verschillende vruchten en groenten die minder koolhydraten (suikers) leveren dan bijvoorbeeld bananen (bekend als rijke bronnen van dit mineraal) en sinaasappelsap. Enkele voorbeelden zijn tomaten, asperges en groene bladgroenten zoals spinazie.

Vruchten met een hoger kaliumgehalte, zoals bananen, abrikozen en meloenen, zijn ook rijk aan koolhydraten, maar er zijn ook andere die kalium leveren en minder koolhydraten bevatten, zoals aardbeien en nectarines.

Zuivelproducten zijn ook een goede bron van kalium. Suikervrije yoghurt bijvoorbeeld biedt een matige hoeveelheid koolhydraten, en Griekse yoghurt is populair geworden omdat het weinig koolhydraten bevat, maar minder kalium dan de eerste.

Sommige zoutvervangers bevatten kaliumchloride in plaats van natriumchloride. Een portie van 1 tot 6 theelepels bevat evenveel kalium als een banaan of meloen, en dit kan helpen om kalium te vervangen zonder koolhydraten te hebben. Pas alleen op dat je de dosis niet overdrijft en je kaliumgehalte te hoog maakt, want dat kan ook gevaarlijk zijn.

Mensen met nierproblemen of die bepaalde medicijnen gebruiken, moeten kaliumzoutvervangers vermijden, dus overleg met uw arts voordat u uw kaliumgehalte gaat verhogen.

Enkele voedingsmiddelen die rijk zijn aan kalium zijn:

• Bieten;
• Aardappel;
• Zwarte bonen;
• Vlees;
• Banaan;
• Zalm;
• Wortelen;
• Spinazie;
• Broccoli;
• Meloen;
• Verse tomaten;
• Oranje;
• Yoghurt;
• Melk.

Tests om het kaliumgehalte te meten

Een test om het kaliumgehalte te meten kan worden aanbevolen om een nierziekte, de meest voorkomende oorzaak van een hoog kaliumgehalte, te helpen diagnosticeren of controleren. Mensen met hartgerelateerde problemen, zoals hoge bloeddruk (hypertensie), moeten mogelijk ook worden getest.

Zowel een kaliumtekort als een te hoog gehalte zijn ernstige situaties die dodelijk kunnen zijn en behandeld moeten worden.

Als u diabetes hebt en uw arts denkt dat u mogelijk diabetische ketoacidose hebt, een complicatie die wordt veroorzaakt door een tekort aan insuline in het lichaam, moet u mogelijk worden getest op een kaliumtekort.

Behandeling van kaliumtekort

De behandeling van hypokaliëmie richt zich in het algemeen op verliesbeheersing, vervanging en verliespreventie.

De eerste stap is na te gaan wat de oorzaak is van de hypokaliëmie en ervoor te zorgen dat deze is opgelost, d.w.z. dat de arts moet nagaan welke medicijnen de persoon inneemt, een idee moet krijgen van zijn directe medische voorgeschiedenis en moet bepalen wat de kaliumproductie verhindert.

De arts moet dan stappen ondernemen om dit verlies te stoppen, en dit kan bijvoorbeeld door de diabetes van de patiënt onder controle te houden of een ander diureticum te gebruiken.

De tweede stap is het vervangen van het kalium. In het geval van milde hypokaliëmie zijn orale supplementen vaak voldoende om het ontbrekende kalium te vervangen, en gevallen van niveaus lager dan 2,5.Eq/L worden meestal behandeld met intraveneus kalium, wat kan variëren van twee tot zes doses medicatie. Het ontvangen van intraveneus kalium kan behoorlijk pijnlijk zijn, en daarom kan de artsook een plaatselijke verdoving voorschrijven.

Het serumkalium moet regelmatig worden gecontroleerd, evenals het magnesium, dat ook uit balans kan zijn.

Ten slotte moet u maatregelen nemen om toekomstig verlies te voorkomen, wat kan betekenen dat u een dieet moet volgen of medicijnen moet nemen om ervoor te zorgen dat het verlies niet opnieuw optreedt.

Bronnen en aanvullende referenties:

• //www.aafp.org/afp/2015/0915/p487.html
• //www.mayoclinic.org/symptoms/low-potassium/basics/causes/sym-20050632
• //www.nhs.uk/conditions/potassium-test/

Is bij u een kaliumtekort vastgesteld en hoe werd de behandeling door uw arts aanbevolen? Reageer hieronder!